ترکیه کشوری با ۸۲ میلیون نفر جمعیت است و از آن جایی که بخش عمده این جمعیت مسلمان‌اند، فرهنگ آن تا حد بسیار زیادی از اسلام ریشه گرفته است. آنها را اغلب به عنوان مردمی پایبند به سنت‌ها می‌شناسند و جالب است که در بسیاری از این سنت‌ها، با ما ایرانیان مشترک است و به همین دلیل، در ارتباط با آنها دچار مشکل چندانی نخواهیم شد. البته با توجه به ورود فرهنگ اروپایی این روابط تا حدی دستخوش تغییر شده است. اما هنوز که هنوز است می‌توان در فرهنگ مردم ترکیه رد پای سنت را پیدا کرد.
برای هرگونه ارتباطی با مردم ترکیه از سفری چند روزه گرفته تا زندگی و کار در کنارشان دانستن ریزه کاری‌های فرهنگی اگر واجب هم نباشد توصیه شده است. مسلماً از این طریق است که می‌توان در کنار آنها اوقات خوش‌تر و بی دردسری را گذراند.
مردم ترکیه در برخورد اول چگونه‌اند؟
ترک‌ها اغلب به زبانی به جز ترکی، مسلط نیستند. بنابراین تنها ترکی صحبت کردنشان از سر نژاد پرستی یا بی ادبی نیست. حتی اگر از زبان ترکی یک کلمه هم نمی‌دانید، بهتر است دیالوگ‌های روزمره‌ای مثل سلام، خداحافظ، خوش آمدید، ممنون و … را یاد بگیرید و در مواقع مورد نیاز استفاده کنید. آنها متوجه می‌شوند که شما زبانشان را بلد نیستید ولی برای ادای احترام و برقراری ارتباط، حداکثر تلاشتان را می‌کنید. این باعث می‌شود که آنها در مورد شما حس بهتری داشته باشند و سریع‌تر در دلشان جا باز کنید.
اگر خواستید با آنها صحبت کنید دو موضوع پیشنهادی وجود دارد. اول صحبت درباره فرهنگ و تاریخ کشور ترکیه است. آنها از صحبت درباره ملیت و تاریخ کهنشان لذت می‌برند. البته حواستان را جمع کنید صحبتی از تاریخ سیاسی‌شان نکنید که زیاد خوشحال نمی‌شوند.
موضوع دومی که می‌توانید برای باز کردن صحبت به کار ببرید، فوتبال است! مخصوصاً مردان ترک از صحبت درباره پیروزی و افتخارات تیمشان لذت می‌برند.
مردم ترکیه عاشق آراستگی ظاهر و نظافت‌اند. با این وجود ترجیحاً از پوشیدن لباس‌های بدن نما در ترکیه خودداری کنید. اغلب مردم این کشور مسلمان‌اند و پوشیدن به عنوان مثال دامن‌های کوتاه جز در مکان‌های توریستی در محل دیگری رواج ندارد.
دوستی
اگر به جایی دعوت شدید و کسی به استقبالتان نیامد شما باید از بزرگ‌ترین فرد جمع شروع به احوال پرسی و سلام گفتن کنید. در غیر این صورت اولویت با کسی است که به استقبالتان آمده. اگر دیدار یک دیدار دوستانه است از سمتی که نزدیک‌تر است خلاف جهت عقربه‌های ساعت سلام گفتن و دست دادن را شروع کنید. به خاطر داشته باشید که در سلام شما باید خیلی محکم دست بدهید. در خداحافظی دست دادن لازم نیست.
رو بوسی‌های ترک‌ها هنگام سلام، معمولاً یک یا دو بوسه بر روی صورت است. ادای احترام به فرد سالخورده چنین است که نخست شما باید دست راست او را ببوسید و سپس پیشانی‌تان را بر دست او می‌گذارید. البته که ترک‌ها علاقه‌ای به استفاده از صفات و القاب ندارند و یکدیگر را دکتر و مهندس صدا نمی‌کنند. با این وجود معمولاً خانم و آقا را استفاده می‌کنند و حتی لغات منحصر به فردی برای ادای احترام به بزرگی افراد دارند. به عنوان مثال یک لغت در ترکی به معنای برادر است و یک لغت دیگر به معنای برادر بزرگ‌تر و برای ادای احترام بیشتر، لغت مربوطه برای او به کار می‌رود.
روابط در ترکیه
احتمالاً تا به حال متوجه شده‌اید که ترک‌ها بیش از هر چیزی به سن و سال اهمیت می‌دهند. این مسئله در روابطشان نیز صادق است. هر چه عمر رابطه شما با یک ترک بیشتر باشد او برای شما کارهای به شتری انجام خواهد داد و شما برایش عزیزتر خواهید بود. با این وجود شما ممکن است تنها چند روز کسی را بشناسید ولی او به یک عروسی دعوتتان کند.
آنها مهمان‌نوازان ویژه‌ای هستند و تلاش می‌کنند از هر موقعیتی برای شاد کردن دیگران استفاده کنند. در واقع چنان مهمان نوازند که به هیچ وجه شما را غریبه نمی‌بینند و تمام تلاششان را می‌کنند که شما لحظه‌ای احساس نکنید غریبه‌اید و از آنجا نهایت لذت را ببرید. آنها در مهمانی‌ها و دورهمی هایشان از هیچ‌گونه پذیرایی‌ای برای مهمان کوتاهی نمی‌کنند. دعوت غریبه و آشنا برای مهمانی در فرهنگ مردم ترکیه و به خصوص استانبول، جایگاه خاصی دارد. آنها حتی شده برای صرف صبحانه و یک چای معمولی کسی را دعوت می‌کنند.
به یاد داشته باشید که ترجیحاً پیش از میهمانی‌ها غذا نخورید. میزبان بشقاب شما را تماماً پر خواهد کرد و اینکه ذره‌ای غذا در بشقاب باقی بماند، بی احترامی تلقی شده و تصور می‌شود که شما غذا را دوست نداشته‌اید. ترک کردن سریع میهمانی هم به همین ترتیب نشان دهنده این است که به شما خوش نگذشته است و میزبان را ناراحت می‌کند.
از آن جایی که بیشتر مردم استانبول مسلمان‌اند، ورود با کفش در خانه‌های استانبولی چندان رواج ندارد. اغلب از شما خواسته می‌شود که کفش‌های خود را در بیاورید و در عوض به شما دمپایی رو فرشی می‌دهند.
در ترکیه روابط خانوادگی از اهمیت بالایی برخوردار است. اگر دوست یا آشنایی دعوت مهمانی‌ها را نپذیرد و از طریق تلفن با آنها در ارتباط نباشد، ناراحت می‌شوند. اغلب مهمانی‌های آنها از عصر آغاز می‌شوند مگر اینکه مهمانی تنها به قصد شب نشینی برگزار شده باشد. علاوه بر این، ترک‌ها در همسایگی نیز رفتاری نمونه دارند. مشابه ما ایرانیان اگر همسایه‌ای برای آنها غذا یا شیرینی ببرد، آنها ظرف را خالی برنمی‌گردانند و ارتباطشان را تا حد ممکنه با همسایه صمیمی نگه می‌دارند.
در ترکیه چیزی به نام دونگی پرداخت کردن هزینه غذای رستوران وجود ندارد. تمامی هزینه‌ها کاملاً با میزبان است و او امکان ندارد از شما بپذیرد که حساب کنید. تقسیم کردن هزینه و هرگونه اصرار برای حساب کردن برای آنها خیلی خیلی عجیب است. نهایتاً شما بتوانید محترمانه تعارف کنید که حساب کنید. اگرچه که او هرگز قبول نخواهد کرد ولی تنها راه خلاصی از این دینی که به گردنتان افتاده این است که شما هم یک بار آنها را دعوت کنید. آنها در برابر میزبانی شما تسلیم خواهند شد.
شاید یکی از مهمترین نکات درباره فرهنگ مردم ترکیه و به خصوص استانبول این باشد که در آن شما محله‌ای را بدون قهوه خانه پیدا نمی‌کنید. محلی‌ها برای صرف چای و صحبت و دیدار دوستان در آن جا جمع می‌شوند و درباره تمامی مسائل صحبت می‌کنند. البته از آن جایی که محیط قهوه خانه مردانه است، زنان ترک ماهی چند بار با دوستان دور یکدیگر جمع می‌شوند و با صرف جای تقریباً همان عمل را صرفاً در محیطی زنانه انجام می‌دهند.
و اما نکته پایانی؛ به خاطر داشته باشید که در مکالمه با آنها، ارتباط چشمی را فراموش نکنید. آنها ارتباط چشمی را از صداقت شما برداشت خواهند کرد و دزدیدن نگاه نشان از دروغ‌گویی است.
هدیه در ترکیه
آنها هدیه دادن و هدیه گرفتن را در روابط دوستانه‌شان می‌پسندند و بخشی از فرهنگ مردم ترکیه است. برای هدیه دادن به آنها می‌توانید انتخابی از میان صنایع دستی، وسایل تزئینی و یا سنتی خاص و اجناس لوکس استفاده کنید. البته اگر برای منزل کسی دعوت شدید می‌توانید از یکی از رایج‌ترین انتخاب‌ها استفاده کنید. شیرینی مخصوصاً باقلوا انتخاب امنی است که بارها و بارها امتحانش را پس داده است. اگر بخواهید متفاوت عمل کنید گلدان هم گزینه مناسبی است ولی خود گل بردن برای یکدیگر چندان در ترکیه مرسوم نیست و جا و مکان ویژه‌ای می‌طلبد.
اگر میخواهید گل بخرید حتماً با گل فروش مشورت کنید ولی بد نیست که تحت هر شرایطی برای بچه‌های کوچک میزبان شیرینی خریده باشید. اگر برای یک عروسی دعوت شدید و خواستید تشکر و احترام خود را ابراز کنید می‌توانید کادوهایی مثل پیراهن طلا و یا حتی پول بدهید. در روابط کاری دادن هدیه نه تنها تأثیر مثبت نمی‌گذارد که تأثیر منفی هم دارد. آنها ترجیح می‌دهند غیر مستقیم‌تر عمل کنند. برای ساخت روابط کاری قرارهای شام گران‌قیمت یا سفرهای تفریحی گردشی تدارک می‌بینند و از کادو طرف نظر می‌کنند.
ازدواج در ترکیه
در ترکیه ابتدا دختر و پسر با یکدیگر آشنا می‌شوند و پس از تصمیم گیری برای ازدواج، خانواده‌ها در مراسم خواستگاری با یکدیگر به تفاهم می‌رسند. نام خانوادگی زن پس از ازدواج به نام خانوادگی شوهرش تغییر می‌کند. به طور کل می‌توان گفت تا حد زیادی، نظام خانوادگی ترک‌ها مردسالارانه است. با این وجود داشتن چند همسر در ترکیه و حتی ازدواج موقت در این کشور ممنوع و غیر قانونی است. در عروسی دختران جوان دم بخت نام خود را درون کفش عروس می‌نویسند. نام هر کس که تا آخر مراسم از کفش عروس پاک شده باشد بنا به باور ترکیه‌ای ها به زودی ازدواج خواهد کرد.
عزاداری
خانواده عزادار تنها غذایی که می‌پزند حلوا است و با آن در مراسم از مهمانان پذیرایی می‌کنند. وظیفه تهیه غذای خانواده داغ‌دیده بر عهده همسایگان است. در برخی از مناطق حتی پخت حلوا با سنت خاصی انجام می‌گیرد. اقوام و دوستان نزدیک جمع می‌شوند و هر کس به نوبت ملاقه را هم میزند و از صفات خوب مرحوم می‌گوید. در این مراسم علاوه بر دور هم جمع شدن خانواده داغدار یاد و خاطره خوبی‌های مرحوم نیز زنده می‌شود.
کار و تجارت در ترکیه
ترک‌ها ترجیح می‌دهند برای کار با افرادی معامله کنند که از دوستان و آشنایان هستند. بنابراین برای برقراری ارتباط کاری با آنها، نخست باید اعتمادشان را در دوستی و آشنایی جلب کنید. اهیمت صمیمیت در روابط کاری چنان بالاست که جلسات کاری و اداری آنها اغلب در ناهارهای طولانی و شام و دورهمی ها شکل می‌گیرد. خوش‌رویی و صمیمیت در کار برای ترک‌ها از هر چیزی واجب‌تر است.
ترک‌ها در صحبت ممکن است بیش از حد به شما نزدیک شوند. به خاطر داشته باشید که خود را عقب نکشید چون به آنها بر خواهند خورد و این را از عدم دوستی و صمیمیت شما برداشت خواهند کرد.
به یاد داشته باشید که ترک‌ها چه در مغازه باشند و چه در یک معامله میلیاردی چانه خواهند زد. در واقع این بخشی از فرهنگ مردم ترکیه است که باید به خاطر بسپارید و بابت آن شگفت زده نشوید.
غذا
ترکیه تنوع غذایی شگفت انگیزی دارد. از همین به سادگی می‌توان فهمید که این مردم تا چه حد به غذا خوردن اهمیت می‌دهند. وعده غذایی اصلی آنها شام است. این وعده همیشه با گوشت و نان و سالاد سرو می‌شود. جالب است که مردم ترکیه اغلب در اواسط غذا سیگار کشیدن را آغاز می‌کنند. با وجود تمامی این غذاهای جذاب، جالب است که بدانید چای و قهوه ارزش ویژه‌ای برای مردم این کشور دارد و با چیزی قابل قیاس نیست. در ترکیه رسم است که مسلمانان در ماه رمضان روزه شان را با کباب ترکی و چای باز می‌کنند. همچنین در ماه رمضان، بازارهای اغذیه ترکیه، شبانه تا سحر باز هستند و با وجود اینکه دولت ممنوعیتی برای فعالیت اغذیه فروشی‌ها طی روز نگذاشته، اغلب فروشنده‌های مسلمان به احترام روزه داران از افطار تا سحر به پخت و سرو غذا مشغول می‌شوند.
موسیقی
در ترکیه موسیقی تحت شرایط جغرافیایی تعیین می‌شود. موسیقی آنها ترکیبی است از موسیقی محلی، کلاسیک ایرانی، پاپ، اروپای مدرن و غربی است. موسیقی این کشور چندی است که در زمینه سنتی کمتر فعالیت دارد و موسیقی اروپایی و مدرن طرفداران بیشتری دارند. در گذشته بیشتر سازهای آنها کوبه‌ای و برنجی بود و حالتی از موسیقی نظامی نیز در میان‌ها رواج داشت.
در نهایت این بود گزیده‌ای از فرهنگ مردم ترکیه در بخش‌های مختلف. طبیعتا اگر دارید ترکیه را برای مهاجرت یا حتی اقامت موقت انتخاب می‌کنید، خیلی خوب است که این نکات را به یاد داشته باشید تا بهتر بتوانید در جامعه این کشور، جا بیفتید. شما در این زمینه چه فکر می‌کنید؟
